του Νάσου Τριανταφύλλου
Φωτογραφίζω την ποδηλασία στην Ελλάδα από το 2012. Μέχρι σήμερα έχω καλύψει περισσότερες από 350 αγωνιστικές ημέρες του αθλήματος, μάλλον τις περισσότερες από κάθε άλλο φωτογράφο στην ιστορία της ποδηλασίας. Από τη Ρόδο και την Κω μέχρι το Κιλκίς και την Ξάνθη, από αγώνες με 15 συμμετοχές μέχρι μαζικά events. Το 2017 ταξίδεψα για πρώτη φορά εκτός Ελλάδας, με την φωτογραφική ομάδα του Άγγελου Ζυμάρα, για να καλύψω το αγώνισμα της ποδηλασίας πίστας στο Ashgabat, Turkmenistan για τους 5th Asian Indoor and Martial Arts Games. Από τότε έχω καλύψει και άλλες μεγάλες διοργανώσεις, με αποκορύφωμα το τελευταίο ετάπ του Giro d’ Italia του 2019 στη Βερόνα, και τα παγκόσμια πρωταθλήματα σε Ελβετία (CX, Dubendorf 2020), Γερμανία (Track, Berlin 2020) και Βέλγιο (Road, Flanders 2021).
Η ποδηλασία είναι ένα άθλημα με μηδενική προβολή από τα mainstream Μέσα στην Ελλάδα, οπότε η ζήτηση για φωτογραφίες είναι μικρή έως ανύπαρκτη, όμως αυτό δεν αλλάζει την άποψή μου ότι πρόκειται για το πλέον «φωτογενές» άθλημα, το μόνο που δίνει κυριολεκτικά απεριόριστες ευκαιρίες για δημιουργία στον φωτογράφο. Γι’ αυτό πιστεύω ότι οι κορυφαίοι φωτογράφοι σπορ στον κόσμο βρίσκονται στην ποδηλασία. Την τελευταία φορά που είχε πραγματοποιηθεί ο Γύρος Ελλάδας, το 2012, πήγα στο προτελευταίο ετάπ στα Καλάβρυτα για βόλτα. Ήταν μόλις ο τέταρτος ποδηλατικός αγώνας που έβλεπα. Μέσα σε 10 χρόνια έκανα πολλά ποδηλατικά κλικ και πολλά χιλιόμετρα σε όλον τον πλανήτη.
Το 2017 έφτιαξα το www.thecyclingjournal.gr, μια σελίδα για την ποδηλασία, ανεξάρτητη, χωρίς διαφημίσεις, με στόχο τη δημοσίευση μόνο πρωτότυπου υλικού, race reports, συνεντεύξεων, ιστοριών, γραμμένα από λάτρεις και ρομαντικούς του αθλήματος, με όραμα την ανάδειξη της ποδηλασίας.
Για όποιον ενδιαφέρεται για τις εικόνες που θα δείτε ή κάποια από τις χιλιάδες ακόμη που έχει στη διάθεση του ο Νάσος Τριανταφύλλου, μπορείτε να τις εκτυπώσετε και να δώσετε στο χώρο σας ποδηλατική αύρα και εικαστική προσέγγιση.
Μπορείτε να δείτε και να παραγγείλετε τη σειρά των fine art giclee prints του Γύρου Ελλάδας στη σελίδα https://www.nassostriantafyllou.gr/limited-edition-prints.
Πρώτο Ετάπ – Ηράκλειο
Και να ‘μαστε λοιπόν, ο Γύρος Ελλάδας έχει πλέον ξεκινήσει. Φεύγοντας από το Ηράκλειο και μπαίνοντας στο εσωτερικό του νησιού, αρχίζουμε και βλέπουμε κόσμο στα χωριά. Και μεταξύ αυτών οι κλασικοί μαυροφορεμένοι Κρητικοί. Εικόνα μαζί τους δεν κατάφερα να κάνω, μια και ο ρυθμός του αγώνα είχε αρχίσει να γίνεται ιλιγγιώδης και η διαφορά του γκρουπ των αποσπασμένων σε συνδυασμό με το δυναμικό τεραίν, δεν επέτρεπαν μεγάλες στάσεις με τη μηχανή. Όμως έπρεπε να βγάλω τουλάχιστον μια αξιοπρεπή φωτο του περάσματος του πελοτόν από κάποιο χωριό. Και αυτό έτυχε να είναι η Νίθαυρη Αμαρίου Ρεθύμνης. Φτάνοντας, είδαμε εκατέρωθεν του φρεσκοστρωμένου φαρδιού δρόμου κόσμο, στα σπίτια και στο τοπικό καφενείο. Στην αρχή δοκίμασα το κάδρο από το επίπεδο του δρόμου. Μόλις με είδε όμως η ιδιοκτήτρια του καφενείου, μου λέει «γιατί δεν ανεβαίνεις στην ταράτσα;». Ταράτσες, λόφοι, υψώματα είναι το ψωμοτύρι μας για εντυπωσιακές εικόνες, αν υπάρχει μάλιστα και ωραίο φόντο. Και πράγματι ανεβαίνουμε με τον Πάτρικ στην ταράτσα. Στο βάθος ο χιονισμένος Ψηλορείτης, σε πρώτο πλάνο σημαιάκια ελληνικά αλλά και του τοπικού Δήμου. Μια χαρά, σκέφτηκα, δύο πράγματα λείπουν μόνο: το πελοτόν και καμιά ρακή. Και τα δύο έφτασαν μετά από δύο λεπτά!
Η συμμετοχή μίας ομάδας επιπέδου world tour, σαν την Trek Segafredo σε αγώνα στη χώρα μας οπωσδήποτε ενθουσίασε κάθε φίλο της αγωνιστικής ποδηλασίας. Το ίδιο και τους φωτογράφους, για τους οποίους πάντα είναι επιπλέον κίνητρο η ευκαιρία να φωτογραφήσουν τέτοιες ομάδες, λόγω της προβολής που έχουν. Η Trek είχε βέβαια στο Γύρο Ελλάδας δικό της φωτογράφο, οπότε δύσκολα θα μπορούσα να προκαλέσω το ενδιαφέρον της. Αυτές οι ομάδες άλλωστε, φωτογραφίζονται κάθε χρόνο από τους κορυφαίους φωτογράφους ποδηλασίας στον κόσμο. Παρ’ όλα αυτά πάντα προσπαθούμε για το διαφορετικό κλικ, δεν ξέρεις καμιά φορά τι γίνεται. Εδώ ο Filippo Baroncini, τον οποίο είχα φωτογραφήσει και πέρυσι το φθινόπωρο στη Φλάνδρα να κατακτά το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα U23, περιμένει για την απονομή της λευκής φανέλας του καλύτερο Νέου, μετά το τέλος του πρώτου ετάπ στα Χανιά.
Το δεύτερο ετάπ ξεκινούσε από τον Τοίχο των Εθνών στο ΟΑΚΑ και τερμάτιζε στην Ιτέα. Για το μεγαλύτερο μέρος της προεκκίνησης, το πελοτόν κινήθηκε στην Αττική Οδό. Όχι σε κάποιο παράδρομο, ούτε περιορισμένο σε μία λωρίδα, αλλά σε όλο το πλάτος της Αττικής Οδού στο ρεύμα προς Ελευσίνα! Και εντάξει, βγάλαμε τα αυτοκίνητα από τον μεγαλύτερο δρόμο της Αττικής και βάλαμε στη θέση τους ποδήλατα, έστω και για λίγο. Αλλά πού ακούστηκε, να σταματάς για την ανάγκη σου* σε έναν αυτοκινητόδρομο ταχείας κυκλοφορίας, εκεί που δεν το έχει κάνει ποτέ κανένας; Αυτό κι αν είναι πρόκληση για τους “petrolheads”!
* Οι ποδηλάτες πίνουν πολλά υγρά πριν την εκκίνηση των αγώνων, και είναι σύνηθες να ανακουφίζονται είτε κάνοντας στάσεις κατά τη διάρκεια της προεκκίνησης, είτε και μέσα στον αγώνα, ακόμα και εν κινήσει (αν και η UCI έχει αρχίσει να θεσπίζει αυστηρούς κανόνες για αυτή τη συνήθεια).
Το σπήλαιο (βραχοσκεπή για την ακρίβεια, όπως έμαθα από τη Wikipedia) Σεϊντί είναι ένας πολύ χαρακτηριστικός βραχώδης σχηματισμός που σίγουρα όλοι όσοι φτάνουν στην Αλίαρτο έχουν παρατηρήσει. Πώς θα μπορούσαμε να το βάλουμε σε μία εικόνα μαζί με το πελοτόν; Η αρχική ιδέα ήταν να σταθώ απέναντι, και την στιγμή που το πελοτόν θα περνούσε από μπροστά του, να γίνει το κλικ. Όμως ήταν κι άλλοι φωτογράφοι στο σημείο, με την ίδια σκέψη. Επίσης, η θερμοκρασία εκείνη τη στιγμή σίγουρα άγγιζε τους 30°C. Και είχαμε ήδη φύγει με τη μηχανή αρκετά μπροστά, που σήμαινε ότι θα έπρεπε να περιμένουμε στον ήλιο τουλάχιστον ένα δεκάλεπτο τους ποδηλάτες να φτάσουν. Η λύση προφανής: να μπω μέσα στο δροσερό σπήλαιο και να δοκιμάσω ένα διαφορετικό κάδρο, με τον ευρυγώνιο, ώστε να φανεί όσο μεγαλύτερο μέρος του σχηματισμού και η βασική του είσοδος να γίνει frame in a frame για το πελοτόν που θα περνούσε. Το πτηνό στην άλλη τρύπα ήταν προφανώς δώρο της τύχης.
Το 4ο ετάπ με τα 177 χιλιόμετρά του, τα περισσότερα σε ευθεία – το πιο επίπεδο από τα 5 – δεν προδιέθετε για αξιομνημόνευτες εικόνες. Σίγουρα η πανέμορφη διαδρομή της ανάβασης από την Καρδίτσα προς τη Λίμνη Πλαστήρα είναι εντυπωσιακή, αλλά κάποια πράγματα που είναι εντυπωσιακά για τον ποδηλάτη ή για τον φωτογράφο τοπίου, δεν είναι πάντα εύκολο να συνδυαστούν σε ένα καρέ κατά τη διάρκεια ενός αγώνα. Όχι ιδιαίτερα ενθουσιασμένος λοιπόν από τις εικόνες μου σε αυτό το κομμάτι της διαδρομής, και αφού κατηφορίσαμε από τη λίμνη, είχα ακόμα πιο μειωμένες προσδοκίες για τη συνέχεια. Είχα μελετήσει κάποια σημεία στο χάρτη τις ημέρες πριν το Γύρο, αλλά δεν είχα εντοπίσει κάτι σπουδαίο. Περνώντας όμως τον Παλαμά και κατευθυνόμενοι προς Φαρκαδόνα, συναντήσαμε μία γέφυρα κάτω από την οποία περνούσε ο ποταμός Ενιπέας. Στην διασταύρωση αγρότες και κτηνοτρόφοι της περιοχής, σταματημένοι από την τροχαία μέχρι να περάσει το πελοτόν. Σταματάμε κι εμείς με τη μηχανή, και λέω στον Δημήτρη «για να δούμε αν υπάρχει εικόνα εδώ». «Δεν υπάρχει καμμία εικόνα», μου φωνάζει ένας ντόπιος. Έχουμε δει όμως από πριν κάτω από τη γέφυρα, ένα κοπάδι πρόβατα να βόσκει και να πίνει νερό στο ποτάμι. Αν κατάφερνα να φτάσω σε τέτοιο σημείο που θα προλάβαινα να χωρέσω στο κάδρο ποδηλάτες, γέφυρα, κοπάδι και ποτάμι, τότε ίσως έβγαινε κάτι ωραίο. Και πράγματι, χώρεσαν όλα. Το φως ιδανικό και το ακίνητο ποτάμι να προσφέρει τέλεια αντανάκλαση. Αυτή νομίζω ότι είναι η καλύτερη εικόνα που έχω κάνει ποτέ στην ποδηλασία. Και αυτή που μου έδωσε την ιδέα για τις fine art εκτυπώσεις: αυτή η εικόνα έπρεπε πάσει θυσία να τυπωθεί σε μεγάλο μέγεθος.
Ενθουσιασμένος από την εικόνα στον Ενιπέα, δεν θα είχα κανένα πρόβλημα αν η ημέρα ή και ο Γύρος τελείωναν εκείνη τη στιγμή. Τραβάω χιλιάδες φωτογραφίες σε κάθε αγώνα (αν οι μηχανές μου είχαν μηχανικό κλείστρο, αυτό θα επιβαρυνόταν στον Γύρο Ελλάδας με 14084 κλικ, από την αναχώρηση από Πειραιά για Ηράκλειο μέχρι τις απονομές στα Ιωάννινα), με εξοπλισμό που έχω πληρώσει από την τσέπη μου, αφιερώνοντας δεκάδες ώρες – ως γνωστό, η δουλειά των φωτογράφων σε έναν αγώνα δεν τελειώνει στη γραμμή του τερματισμού, ούτε στο τέλος των απονομών -, κάποιες φορές με τη σωστή αμοιβή, αν και τις περισσότερες όχι. Όλα αυτά όμως τα ξεχνάω αν καταφέρω να γυρίσω σπίτι με 5-10 καλές εικόνες.
Αφοσιωμένος στο κινητό λοιπόν, στέλνοντας την τελευταία εικόνα στο γραφείο τύπου, σηκώνω τα μάτια και βλέπω να έχουμε απομακρυνθεί από τον αγώνα και να ανεβαίνουμε μία γέφυρα. «Κοίτα που σε έφερα, ορίστε τράβα». Ο Πάτρικ είχε πάρει την πρωτοβουλία να μας ανεβάσει σε μία γέφυρα κάτω από την οποία θα περνούσε το πελοτόν. Κάθε ευκαιρία, ειδικά σε ένα θεωρητικά αδιάφορο φωτογραφικά ετάπ, είναι βέβαια ευπρόσδεκτη, και αυτή η φωτογραφία ανήκει κατά μεγάλο ποσοστό στον πολύτιμο οδηγό, συνεργάτη και φίλο, Δημήτρη.
Παραμένουμε στο τέταρτο ετάπ – το υποθετικά αδιάφορο, που τελικά έβαλε τα γυαλιά σε άλλα, θεωρητικά πιο ενδιαφέροντα από φωτογραφικής πλευράς – και έχουμε φτάσει στο Δαμάσι Τυρνάβου, στην περιοχή όπου το 2021 πραγματοποιήθηκε το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Ποδηλασίας Δρόμου Ελίτ. Είχα λοιπόν μια καλή εικόνα της περιοχής και ήθελα να κάνω μια εικόνα, «α λα Τοσκάνη», με τον αμπελώνα και το πελοτόν. Αμπέλια και ποδήλατα, ένας συνδυασμός που σίγουρα θα άρεσε στον φίλο και συνεργάτη στο γραφείο τύπου Λευθέρη Πλακίδα! Μπήκα λοιπόν στον αμπελώνα, σε σημείο που βρισκόταν και μια Ελληνική σημαία και περίμενα. Το αεράκι όμως που έκανε τη σημαία να κυματίζει όταν φτάσαμε, έκοψε σχεδόν τελείως, και η σημαία πλέον δεν είχε την απαιτούμενη για τη φωτογραφία μεγαλοπρέπεια. Ας είναι και έτσι, δε μας κάνει πάντα το χατίρι ο καιρός (αποζημιώθηκα αργότερα, συνέχιζε να διαβάζεις).
Λίγα πράγματα είναι χειρότερα από το να σου στέλνει μήνυμα ο πελάτης ή ο editor ή ο press officer ή ο photo services manager και να σε ρωτάει αν έχουμε φωτο από το τάδε θέμα και η απάντησή σου να είναι αρνητική. Όταν λοιπόν ζητήθηκε φωτο της αψίδας τερματισμού μετά το 3ο ετάπ και δεν είχαμε να δείξουμε, έπρεπε η αβλεψία πάσει θυσία να αποκατασταθεί άμεσα, δηλαδή στο επόμενο ετάπ. Έτσι λοιπόν στη Λάρισα, άφησα στην τσάντα τον 3,5κιλο 400άρη φακό μου, τον οποίο κουβαλούσα σε όλο το Γύρο μόνο για τους τερματισμούς, και ανέλαβα να βρω ένα σποτ τέτοιο που να φαίνεται ο τερματισμός μαζί με την αψίδα. Ξέρω, η ράμπα του γερανού της τηλεόρασης δεν είναι η πιο κολακευτική γωνία για σπριντ και τερματισμούς. Ποιος να μας έλεγε τελικά όμως, ότι καταλληλότερη γωνία για τον πιο δραματικό και χαοτικό τερματισμό του Γύρου δύσκολα θα μπορούσε να βρει κανείς…
Τελευταία ημέρα με εκκίνηση στην Καλαμπάκα. Τα αυτοκίνητα των ομάδων παρατεταγμένα στην κεντρική οδό της Καλαμπάκας, με τους αθλητές να ετοιμάζονται για το μόνο ετάπ χωρίς προεκκίνηση (δηλαδή «ξύλο» από το χιλιόμετρο μηδέν). Με τις προηγούμενες εκκινήσεις να δίνονται μακριά από εμπορικούς δρόμους, αυτή ήταν η μόνη ευκαιρία για το πιο προβλέψιμο φωτογραφικό κλισέ του Γύρου…
Οκ, αρκετά με τα… ξεκαρδιστικά αστεία, ας γυρίσουμε στην υψηλή τέχνη 😛 Σύμφωνα με τις προγνώσεις της προηγούμενης ημέρας, αναμενόταν επιδείνωση του καιρού, αν και μάλλον θα γλιτώναμε τη βροχή, ενώ είχαμε ήδη δει κάποιες εικόνες με εκχιονιστικά να καθαρίζουν το δρόμο της Κατάρας. Ξεκινώντας ο αγώνας, έφταναν πληροφορίες ότι η ομίχλη πλησιάζοντας προς την κορυφή περιόριζε θεαματικά την ορατότητα. Είχα φωτογραφήσει άλλη μία φορά σε παρόμοιες συνθήκες (οκ, «λίγο» χειρότερες, καθώς εκτός της ομίχλης, έβρεχε καταρρακτωδώς και το κρύο ήταν ανυπόφορο) τον Ιούνιο (!) του 2015 στον «Ομφάλιο», σε έναν αγώνα αξέχαστο για όλους τους συμμετέχοντες. Όπως και τότε, έτσι και τώρα στην Κατάρα, κρίθηκε αναγκαία η ουδετεροποίηση του αγώνα για κάποια χιλιόμετρα, μια και η κατάβαση με ορατότητα μικρότερη από 10 μέτρα δεν είναι και ό,τι ασφαλέστερο για την ποδηλασία. Βέβαια, τέτοιες ακραίες καιρικές συνθήκες είναι που κάνουν επικό το άθλημα της ποδηλασίας δρόμου, και συνήθως εγγυώνται δραματικές φωτογραφίες, όπως αυτή του Νορβηγού Embret Svestad, με τα αυτοκίνητα πίσω του σε απόσταση 10-15 μέτρων, μετά βίας να διακρίνονται.
Και αφού ουδετεροποιείται ο αγώνας, όλοι οι αθλητές συγκεντρώνονται σιγά σιγά έξω από το Χιονοδρομικό Κέντρο Μετσόβου περιμένοντας τα αυτοκίνητα των ομάδων τους για να πάρουν ρούχα μέχρι να ξαναξεκινήσουν. Σύντομα φτάνουν τα πρώτα οχήματα, με τα τζάκετ, αντιανεμικά και οπωσδήποτε φαγητό για τους αθλητές. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Έλληνας πολυπρωταθλητής (σε δρόμο και MTB), παγκόσμιος πρωταθλητής 2012 στο MTB Marathon και φίλος, Περικλής Ηλίας, σε αναζήτηση τρόπου να ζεστάνει τα χέρια του…
Στον δραματικό τερματισμό της Λάρισας, ο αθλητής που επηρεάστηκε περισσότερο απ’ όλους ήταν ο Δανός Louis Bendixen, της Team Coop, μια και είχε τον σοβαρότερο τραυματισμό. Με τον Louis γνωριζόμασταν από την προηγούμενη χρονιά και τη συμμετοχή του στους διεθνείς αγώνες που γίνονται τα τελευταία χρόνια στη Ρόδο. Πέντε ημέρες πριν το Γύρο Ελλάδας είχαμε μια πολύ ωραία συζήτηση μαζί του με τον Πέτρο Γκαζώνη για το The Cycling Journal (https://www.thecyclingjournal.gr/team-coop-interview), όπου μας μίλησε με ενθουσιασμό τόσο για την Ελλάδα, όσο και για τις προσδοκίες του για τον Γύρο. Στενοχωρήθηκα πολύ όταν τον είδα πεσμένο στο δρόμο στο 4ο ετάπ. Αργότερα μάθαμε ότι είναι καλά, αν και δε θα έπαιρνε εκκίνηση την τελευταία ημέρα, ενώ σήμερα, 10 μέρες μετά την πτώση του, είναι ήδη πολύ καλύτερα και ξεκίνησε και πάλι προπονήσεις! Στην πρώτη φωτογραφία, η πτώση του Louis στο 4ο ετάπ και στη δεύτερη, παρακολουθώντας μέσα από το αυτοκίνητο του προέδρου της Cycling Greece, κ. Γιώργου Λεβεντάκη, τα τελευταία χιλιόμετρα του 5ου ετάπ, τη συγκλονιστική σόλο προσπάθεια του συναθλητή του Svestad για νίκη στο ετάπ.
